Luid trompetterend komt de enorme olifant op me toegelopen, met op zijn rug wel dertig mensen die genieten van het uitzicht over de oevers van de nabijgelegen rivier de Loire. Samen met een reusachtige spin en talloze andere dieren maakt hij onderdeel uit van het als kunstproject gestarte Les Machines de l’Île, een aantal fantasiecreaties genoemd naar het grote eiland Île, dat in de Loire ligt. Het project won de prijs van meest originele attractie ter wereld en is zo bijzonder dat het nauwelijks in woorden is te vangen. De bedenkers hebben zich laten inspireren door de oneindige fantasie van de in 1828 in Nantes geboren Jules Verne en door Leonardo da Vinci, waarbij het decor wordt gevormd door de stoere industriële omgeving van de in 1987 gesloten scheepswerven aan de Loire.
Roestige scheepskranen en oude loodsen zoals de Hangar à bananes zijn na deze, op dat moment, economische rampspoed gelukkig niet afgebroken, maar omgebouwd tot een bruisende plek voor jong en oud. ‘Les Machines’ worden de komende jaren uitgebreid met een reigerboom: een spectaculair uitzichtpunt van 35 meter hoog en een doorsnee van 50 meter, waar bezoekers in twee reusachtige vliegende reigers een vlucht met uitzicht over Nantes kunnen maken. De voormalige bananenloods herbergt tegenwoordig tal van eigentijdse en trendy horecazaken, als moderne tegenhangers van bijvoorbeeld de traditionele brasseries in het oude stadsdeel aan de overkant van de Loire.
Instituut
De avond tevoren heb ik heerlijk gegeten bij Brasserie La Cigale aan de drukke en gezellige Place Graslin. Om dit restaurant traditioneel te noemen, is eigenlijk een understatement: La Cigale is al meer dan 120 jaar een instituut voor les Nantais, die hun bezoekers dan ook vol trots hier mee naar toe nemen. Het art-nouveau-interieur is ongelooflijk mooi en rijk uitgevoerd, en we blijven zelfs aan tafel vol bewondering rondkijken. Het verhaal gaat dat dit vroeger de plaats was waar rijke stadsbewoners graag hun maîtresses ontmoetten die in het tegenovergelegen theater optraden.
Na het bezoek aan Les Machines maak ik een fikse stadswandeling door een deel van de ligne verte te volgen, een in 2012 op straat geschilderde groene lijn die je langs een groot aantal objecten in de openbare ruimte voert. Je komt zo spelenderwijs langs architectonische, artistieke, culturele en historische hoogtepunten. Simpel bedacht, maar het is een ideale manier om de stad te ontdekken en al wandelend op een laagdrempelige manier kennis te maken met kunst. Voor elke editie van het jaarlijkse zomerfestival Le Voyage à Nantes worden kunstenaars benaderd om een nieuw object te maken, waarvan er na afloop van het festival meestal één permanent aan de ligne verte wordt toegevoegd. Mijn favoriete werk is de grote knalgele rolmaat, die in de tuin van een architectenbureau staat.
Buitengewoon indrukwekkend is het in 2012 opgerichte herdenkingsmonument voor de afschaffing van de slavernij, het grootste in Europa. Het op en deels onder de oever van de Loire gelegen monument is een eerbetoon aan de miljoenen mensen die hun vrijheid - en vaak zelfs hun leven -verloren tijdens de jaren van de slavernij. De haven van Nantes was in de 18e eeuw het Franse centrum van de trans-Atlantische slavenhandel en van hieruit vertrokken in die jaren ruim tweeduizend schepen met slaven in hun ruim. Er is een gedenkplaat voor elk schip en de vele citaten in alle talen over onder meer vrijheid en onrechtvaardigheid stemmen tot nadenken en nederigheid. Stil en met brandende ogen kom ik naar buiten. Geen ‘leuk’ bezoek, maar desondanks mag je dit beslist niet missen.
Scheef
Kun je de 22 kilometer van de ligne verte nog wandelend aan, met de 33 kunstinstallaties langs de regionale kunstroute ‘Estuaire Nantes <> Saint-Nazaire’ van ruim zestig kilometer gaat je dat niet lukken. Ik ga dan ook met de auto en val vervolgens van de ene verbazing in de andere. Zo is er ‘La Maison dans la Loire’ van Jean-Luc Courcoult: een scheef huis dat bij hoog water lijkt te drijven in de rivier, zorgt voor een bevreemdend effect. In het aan de Atlantische Oceaan gelegen Saint-Brévin-les-Pins kruipt bij de monding van de Loire het gigantische stalen geraamte van een zeeslang uit het water het strand op. Kunstenaar Huang Yong Ping lijkt bij het bedenken van dit enorme beest geïnspireerd te zijn geweest door de kronkelingen van de nabijgelegen Saint-Nazairebrug. Indrukwekkend!
Tijdens een mooie vislunch in het aan zee gelegen restaurant La Plage geniet ik van het uitzicht op een ander opvallend kunstwerk, dat onder meer bestaat uit een oversized betonnen voet. Bij eb staat deze op het strand, bij vloed in het water. Elk kunstwerk langs de route heeft zijn eigen verhaal en het is interessant om te achterhalen wat de makers ermee willen zeggen.
Terug in het centrum van Nantes is het hoog tijd om een zonnig terrasje te gaan zoeken en een heerlijk koel glas Muscadet te bestellen. Alvast kennismaken met deze wijnregio rond Nantes, die ik morgen ga bezoeken. Op de terugweg naar het hotel kom ik langs het imposante kasteel van de hertogen van Bretagne. Het bouwwerk dateert uit de 15e tot 18e eeuw en is ingrijpend gerestaureerd. Het kasteel herbergt nu een museum over de geschiedenis van Nantes. De binnenplaats en de vestingmuren zijn gratis te bezoeken. Vanaf de muren heb je een mooi uitzicht op de voormalige koekjesfabriek van LU met zijn opvallende toren.
In de oude binnenstad vallen me de tweetalige straatnaambordjes op, met daarop de straatnaam zowel in het Frans als in het Bretons. Nantes wordt ook wel de poort naar Bretagne genoemd, en hoewel de stad formeel in de regio Pays de la Loire ligt, voelen veel inwoners vanwege de historische banden meer verwantschap met Bretagne en spreken ook redelijk wat mensen Bretons. Gelijkenis met het Frans is er niet of nauwelijks: het Bretonse woord voor ‘santé’ (proost, gezondheid) is yec’h mat! Ook het grote aantal jonge mensen in de stad is opvallend. Op een inwonertal van 320.000 zijn er maar liefst 60.000 studenten. Uit de jaarlijkse groei met maar liefst negenduizend inwoners blijkt overduidelijk hoe populair Nantes aan het worden is.
Muscadet
Het eerste glas Muscadet heb ik al geproefd en dat viel zeker niet tegen. Dat is lang niet altijd vanzelfsprekend geweest, want tot een jaar of vijftien geleden was deze witte wijn meestal een goedkope slobberwijn die je vaak dronk als dorstlesser bij mosselen. Muscadet is vandaag de dag een fijne begeleider bij schaal- en schelpdieren en heeft de afgelopen jaren kwalitatief flinke sprongen gemaakt. Jonge wijnmakers zoals Jérémie Huchet in Château-Thébaud kiezen voor kwaliteit in plaats van kwantiteit en maken mooie, frisse witte wijnen die er weer mogen zijn.
Jérémie haalt met een areaal van zestig hectare een jaarlijkse productie van zo’n 500.000 flessen wijn, waarvan ruim 45% biologisch. Hij teelt vooral de melon blanc druif, waarvan de smaak vrij neutraal is en de beïnvloeding door de terroir daarom des te belangrijker is voor zijn wijn. Tijdens de rondleiding door het bedrijf en de wijngaarden wordt me duidelijk dat een nieuwe generatie wijnmakers zoals hij ervoor zorgt dat de Muscadet weer volop meetelt. Voor wie meer wil ontdekken in het Muscadetgebied is er een mooie wijnroute, Le voyage dans le vignoble.
Na een kort bezoek aan het naburige, Toscaans aandoende stadje Clisson is het helaas tijd om terug naar Nantes te gaan om daar de TGV terug naar Nederland te nemen. Vier dagen is voor veel steden ruim voldoende, maar bij Nantes vertrek ik met het gevoel nog maar een héél klein beetje te hebben gezien. Goede tip is overigens om een Nantes Pass te nemen, voor 24, 48 of 72 uur of zelfs voor 7 dagen. Je maakt dan onbeperkt gebruik van tram, bus, watertaxi, krijgt gratis entree of fikse korting voor attracties, etc. De Voyage à Nantes is echt een ontdekking die naar meer smaakt. Wacht niet te lang met een bezoek, want het zou de komende jaren wel eens druk kunnen worden! Het jaarlijkse gelijknamige evenement Le Voyage à Nantes vindt dit jaar plaats van 2 juli tot 11 september 2022.
